Nieuws

Onderzoek: Online criminaliteit en veiligheid in Nederland

Je kent het wel: je bent online lekker aan het shoppen, scrollt door advertenties en ziet opeens een ongelooflijk goede aanbieding. Klinkt het te mooi om waar te zijn? Helaas is dat vaak ook zo.

Zo werden er in 2024 maar liefst 2,4 miljoen Nederlanders, van 15 jaar en ouder, online opgelicht.

Op basis van onderzoek van het CBS blijkt dat online criminaliteit veel voorkomt, onder naar maar liefst 33.000 Nederlanders. De meest voorkomende criminaliteit online is aankoopfraude. 

Hoe we ons hier het beste tegen kunnen beschermen, legt Jochen den Ouden, ethisch hacker en informatiebeveiligingsexpert, uit. 

Leestijd 3 minuten

Online fraude is booming

Steeds meer mensen krijgen te maken met online-oplichting of fraude. In 2024 gaf 9,4% van de mensen aan slachtoffer te zijn geworden, terwijl dat in 2022 nog 7,6% was.

Vooral aankoopfraude maken we vaak mee: maar liefst 7,2% kreeg hiermee te maken.

Daarnaast zijn er ook mensen slachtoffer geworden van verkoopfraude, fraude bij betalingsverkeer, phishing en zelfs identiteitsfraude. Ook het hacken van accounts en telefoons komt helaas vaker voor dan je denkt.

Staafdiagram met soorten fraude en hun percentages, met "Online oplichting of fraude" op 9,4% en "Aankoopfraude" op 7,2% als hoogste.

 

Vooral jongeren zijn kwetsbaar

Misschien denk je: "Mij overkomt dat niet," maar het is opvallend hoeveel jonge mensen slachtoffer worden van online criminaliteit. Uit onderzoek blijkt dat 20% van de jongeren tussen de 15 en 25 jaar hiermee te maken kreeg. Nederlanders van 65 jaar en ouder zijn gelukkig wat minder vaak slachtoffer, maar toch geldt dit nog steeds voor ruim 10% van hen. Daarom is het extra belangrijk dat iedereen zich bewust blijft van de risico’s. 

 

Wie zijn de daders?

Veel mensen denken bij online bedreiging of intimidatie al snel aan anonieme vreemden achter een scherm ver weg. Toch blijkt de werkelijkheid vaak anders. Daders komen opvallend vaak uit de directe omgeving van het slachtoffer. Ex-partners, vrienden, medestudenten of zelfs collega’s kunnen zich online ineens tegen iemand keren.

Uit onderzoek blijkt dat slachtoffers van online bedreiging en intimidatie vooral te maken hebben met:

Staafdiagram met percentages slachtoffers van online bedreigingen en intimidatie volgens hun relatie tot de dader

Zelfs collega’s en familieleden kunnen online ineens veranderen in pestkoppen of bedreigers. Je bent dus lang niet altijd veilig achter je scherm, zelfs niet voor bekenden.

 

Het gaat niet alleen om geld

Online criminaliteit raakt je niet alleen financieel. Voor slachtoffers van online fraude is ook het vertrouwen in anderen flink beschadigd. Meer dan een derde van de slachtoffers voelt zich minder veilig en vertrouwt mensen minder snel na zo'n nare ervaring. Ook emotioneel hakt het er flink in: slachtoffers melden slaapproblemen, depressieve gevoelens, angst en herbeleving van het voorval.

Staafdiagram met de emotionele gevolgen van online criminaliteit, waarbij 30% zich minder veilig voelt.

 

Wat kun je zelf doen?

Volgens ethisch hacker en informatiebeveiligingsexpert Jochen den Ouden is bewustwording al een grote stap:

“Veel mensen denken: dit overkomt mij niet. Juist die gedachte maakt ze kwetsbaar. Gelukkig kun je zelf veel doen om online criminaliteit te voorkomen. Wees kritisch op aanbiedingen die te mooi lijken om waar te zijn, vooral bij advertenties op social media. Controleer altijd of een webshop betrouwbaar is en betaal alleen via veilige betaalmethodes. Ook phishing is een groot risico: maak nooit zomaar geld over en check altijd of een betaalverzoek echt klopt. Bescherm daarnaast je identiteit. Zoek eens in je mailbox op woorden als paspoort of ID-kaart en verwijder oude kopieën. Stuur je een kopie? Gebruik dan een veilige app zoals KopieID. En deel nooit zomaar je wachtwoorden of privacygevoelige gegevens, ook niet als iemand erom vraagt. Een goede password manager kan hierbij helpen. Zo voorkom je dat je onnodig slachtoffer wordt.”

Cyber Security Specialist

Wat kun je als softwarebedrijf doen

Niet alleen consumenten en klanten moeten alert zijn op online criminaliteit, ook bedrijven moeten hun online beveiliging goed op orde hebben. Als bedrijf ben je vaak een aantrekkelijk doelwit voor cybercriminelen. Bescherm daarom jezelf en je medewerkers zo goed mogelijk. Maak bijvoorbeeld gebruik van een online password manager: hiermee sla je al je wachtwoorden veilig op, zodat medewerkers sterke, unieke wachtwoorden kunnen gebruiken zonder ze te hoeven onthouden of noteren.

Daarnaast is het cruciaal om voor alle accounts multi-factor authenticatie (MFA) in te schakelen. Zo voeg je een extra beveiligingslaag toe naast het wachtwoord, bijvoorbeeld via een code op de telefoon of een vingerafdruk. Een veel gebruikte en betrouwbare methode hiervoor zijn authenticator apps, zoals Google Authenticator of Microsoft Authenticator. Deze apps genereren tijdelijke codes die telkens veranderen, waardoor ze veel veiliger zijn dan een standaard sms-code. Op die manier verklein je de kans dat onbevoegden toegang krijgen tot gevoelige data. 

 

Verantwoording onderzoek
Dit onderzoek is gebaseerd op gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), verzameld in 2024 uit een studie onder 33.000 Nederlanders van 15 jaar en ouder. De cijfers geven inzicht in de prevalentie van online criminaliteit, waaronder verschillende vormen van fraude en de impact op slachtoffers.